نوید شاهد | فرهنگ ایثار و شهادت

به دنبال انتشار خبر بازداشت امام در سحرگاه 15 خرداد 1342 به مناسبت سخنرانی تاریخی امام که علیه اسرائیل و رژیم شاه بوده از نخستین ساعات روز 15 خرداد، اعتراضات گسترده ای در قم، تهران، ورامین، مشهد و شیراز برگزار شد که با شعارهایی بر ضد شاه و در طرفداری از امام همراه بود. مأموران نظامی که در نقاط مرکزی و حساس شهرهای قم و تهران مستقر بودند به روی تظاهرکنندگان آتش گشودند. مردم نیز با چوب و سنگ به دفاع از خود برخاستند.

در عرف عام ، يعنی عرف عموم مردم جهان اعم از مسلمان و غير مسلمان ، و در عرف خاص مسلمانان ، برخی كلمات و واژه‏ها از نوعی عظمت و احترام و احيانا " قداست " برخوردارند . كلمات : " عالم ، فيلسوف ، مخترع ، قهرمان ، مصلح ، مجتهد ، استاد ، دانشجو ، عابد ، زاهد ، مؤمن ، مجاهد ، مهاجر ، صديق ، آمر به معروف ، ولی ، امام ، نبی " از اين قبيل كلماتند كه بعضی در عرف عام و برخی در عرف خاص مسلمين و در زبان اسلام توأم با نوعی عظمت و احترام و احيانا قداست می‏باشند .

برخورداري شيعيان از مكتبي به نام عاشورا و اهداف برخاسته از آن هم چون آزادي طلبي، استقامت و عزت نفس، به عاملي حياتي در پويايي و ماندگاري شيعه در طول تاريخ تبديل شده است؛ بدان خاطر كه قيام عاشوراء همواره هدايت كننده ي بقيه قيام ها، جهت استقرار حكومت اسلامي در جوامع و معيار حق طلبي در ميان جنبش هاي شيعي جهت اقدامات جمعي عليه حكام جور و استعمارگران بوده است. لذا تعاليم الهام بخش آن، مرزهاي بسياري از كشورها را درنورديده است، كه از جمله ي آن ها در دوران معاصر، جنبش شيعي حزب الله لبنان است. اين جنبش به عنوان تأثيرگذارترين جنبش شيعي در تاريخ معاصر لبنان با الهام از قيام امام حسين(ع)، پيروي از امام خميني(ره) و انقلاب اسلامي ايران شكل گرفته و اعضاي اين جنبش در رسيدن به اهداف خود به دليل ناكارآمدي ساير روش ها، تنها راه مبارزه را تكيه بر سنت شهادت دانسته و عمليات هاي استشهادي آن ها، گرچه ابتدا موجبات تعجب همگان را برانگيخته و حتي برخي به خاطر ابهت اسرائيل در برابر اعراب، مقابله حزب الله با دشمن صهيونيستي را دست آويز تمسخر قرار مي دادند؛ ولي با موفقيت آن ها در اين عرصه و تحميل خسارت هاي فراوان بر قدرت هاي خارجي و اسرائيل، جايگاه مهمي براي حزب الله در جامعه لبنان و در ميان ساير اعراب منطقه ايجاد شده و در واقع آن ها با اين اقدام خود، افسانه ي شكست ناپذيري اسرائيل درخاورميانه را شكسته و اين امر روح تازه اي در ساير جنبش هاي مقاومت عليه اسرائيل دميد. هم چنين با شكست ذهنيت تاريخي اعراب در مقابله با اسرائيل، اين جنبش تبديل به اسطوره شده و آتش انتفاضه را نيز در دل فلسطينيان به اميد آزادسازي همه جانبه قدس برافروختند و اين در حالي است كه اعضاي اين جنبش، تمام اين موفقيت ها را مرهون پيروي از الگوي شهادت متاثر از قيام عاشورا مي دانند. نگارنده در اين مقاله ضمن بررسي جنبش و مباحث نظري آن، در صدد بررسي روند شكل گيري و تكامل اين حزب، تاثير پذيري آن ها از عاشورا و پيامدهاي ناشي از آن مي باشد.